Sera Gazı Emisyonu Nedir?

Sera gazı emisyonu, günümüzün en kritik çevresel ve ekonomik sorunlarından biridir. İnsan faaliyetleri, özellikle sanayi devriminden sonra, atmosferdeki sera gazı miktarını önemli ölçüde artırmış ve bu da küresel ısınma ve iklim değişikliğine yol açmıştır. Sera gazı emisyonu, sera gazlarının atmosferdeki yoğunluğunu artırarak gezegenin sıcaklığını yükselten gazların salınımını ifade eder. Bu gazlar arasında karbon dioksit (CO₂), metan (CH₄), azot oksitleri (N₂O) ve florlu gazlar bulunur. Bu yazıda sera gazı emisyonunun ne olduğunu, Türkiye ve dünyadaki gelişmeleri, işletmelerin sera gazı emisyonu azaltma için alması gereken önlemleri, süreçle ilgili yanlış bilinenleri ve doğru bilgileri inceleyeceğiz. Ayrıca Planetus’un bu alandaki rolüne de değineceğiz.

Sera Gazı Emisyonu Nedir?

Sera gazı emisyonu, atmosferdeki sera gazlarının salınımını ifade eder. Sera gazları, Dünya’nın yüzeyinde sıcaklıkları düzenleyen ve atmosferde tutarak ısınma etkisi yaratan gazlardır. Bu gazlar doğal olarak atmosfere salınırken, insan faaliyetleri (özellikle fosil yakıtların kullanımı, endüstriyel üretim, tarım ve ormanların tahrip edilmesi) nedeniyle atmosferdeki miktarları önemli ölçüde artmıştır.

Başlıca sera gazları şunlardır:

1. Karbon Dioksit (CO₂): En yaygın sera gazıdır ve genellikle fosil yakıtların yakılması sonucu ortaya çıkar. Ayrıca ormanların yok edilmesi de CO₂ salınımına yol açar.
2. Metan (CH₄): Tarım faaliyetleri (özellikle sığır yetiştiriciliği), doğal gaz üretimi ve çöplüklerden salınan bir gazdır. Metan, CO₂’ye göre çok daha güçlü bir sera gazıdır.
3. Azot Oksitleri (N₂O): Tarımda kullanılan gübrelerden, fosil yakıtların yakılmasından ve sanayi faaliyetlerinden kaynaklanır.
4. Florlu Gazlar: Endüstriyel süreçlerden ve soğutma sistemlerinden salınan sentetik gazlardır. Çok güçlü sera gazlarıdır ancak atmosferde daha kısa süre kalırlar.

Bu gazların atmosferdeki yoğunluğu arttıkça, “sera etkisi” de şiddetlenir ve Dünya’nın ortalama sıcaklıkları yükselir, bu da iklim değişikliğine yol açar.

Sera Gazı Emisyonunun Tarihçesi

Sera Gazı Emisyonu

Dünyada Sera Gazı Emisyonu Tarihçesi

Sera gazı emisyonlarının artışı, sanayi devriminden sonra hızlanmıştır. 18. yüzyıldan itibaren, fosil yakıtların (kömür, petrol, doğal gaz) yoğun kullanımı, atmosferdeki karbondioksit ve diğer sera gazlarının miktarını artırmıştır. 19. yüzyılın sonlarında bilim insanları, atmosferdeki sera gazlarının Dünya’nın sıcaklık düzenini etkileyebileceğini fark etmeye başlamıştır.

1950’lerde, atmosferdeki karbondioksit seviyesi endüstriyel faaliyetlerle orantılı olarak artmaya başlamış ve 1970’lerde bu konuda küresel ölçekte endişeler gündeme gelmiştir. 1988 yılında, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından kurulan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), sera gazı emisyonlarının iklim değişikliği üzerindeki etkisini bilimsel olarak kanıtlayan ilk raporunu yayımlamıştır.

1992 yılında, Rio De Janeiro’da düzenlenen Çevre ve Kalkınma Konferansı (Earth Summit) ile Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) kabul edilmiştir. Bu sözleşme, ülkeleri sera gazı emisyonlarını azaltmaya ve iklim değişikliği ile mücadele etmeye çağıran bir çerçeve sunmuştur.

1997’de kabul edilen Kyoto Protokolü, gelişmiş ülkeleri sera gazı emisyonlarını belirli bir seviyeye indirmeye zorlamış, ancak bu protokolün uygulamaları yavaş ilerlemiştir. 2015 yılında, Paris Anlaşması, küresel ısınmanın 1,5°C ile sınırlandırılması hedefiyle yeni bir dönemi başlatmıştır.

Türkiye’de Sera Gazı Emisyonu Tarihçesi

Türkiye, küresel sera gazı emisyonlarına önemli bir katkı sağlayan gelişmekte olan bir ülkedir. Türkiye’nin sera gazı emisyonları, 1980’lerden itibaren hızlı bir şekilde artmaya başlamıştır. 2000’lerin başında Türkiye, sanayileşme, enerji tüketimi ve artan ulaşım sektörü nedeniyle yüksek emisyon seviyelerine ulaşmıştır.

Türkiye, 2011 yılında Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesini kabul etmiş ve sera gazı emisyonlarını azaltmayı hedeflemiş, ancak AB ile karşılaştırıldığında emisyon azaltımı konusunda yavaş bir ilerleme kaydedilmiştir. Türkiye, 2021 yılında Paris İklim Anlaşması’na katılmayı kabul etmiş ve 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefini belirlemiştir.

Dünyada Sera Gazı Emisyonu İle İlgili Gelişmeler

Dünyada sera gazı emisyonlarının yönetilmesi ve azaltılması için birçok önemli uluslararası gelişme yaşanmıştır:

1. Paris İklim Anlaşması (2015): Küresel ısınmayı 2°C ile sınırlama ve 1,5°C hedefi doğrultusunda, ülkeler sera gazı emisyonlarını azaltma taahhüdü altına girmiştir.
2. Karbon Piyasaları: Emisyon ticaret sistemleri ve karbon kredisi projeleri, sera gazı emisyonlarını azaltmak için küresel bir pazar yaratmıştır.
3. Sıfır Karbon Hedefleri: Birçok ülke ve şirket, 2050’ye kadar karbon nötr olmayı hedeflemektedir. Bu hedefler, yenilenebilir enerji kullanımı ve karbon yakalama teknolojilerinin artan önemini vurgulamaktadır.

İşletmelerin Sera Gazı Emisyonu İçin Yapacakları Faaliyetler

İşletmeler, sera gazı emisyonlarını azaltmak için aşağıdaki adımları atmalıdır:

1. Karbon Ayak İzi Hesaplama: İşletmelerin, sera gazı emisyonlarını azaltmadan önce mevcut durumlarını anlamaları gerekir. Karbon ayak izi hesaplaması, emisyon kaynaklarının belirlenmesi için ilk adımdır.
2. Emisyon Azaltma Stratejileri: İşletmeler, enerji verimliliğini artırarak, yenilenebilir enerji kaynaklarına geçerek ve üretim süreçlerini optimize ederek sera gazı emisyonlarını azaltabilirler. Ayrıca, fosil yakıtlardan daha temiz enerjiye geçiş, büyük ölçüde emisyon azaltımına yardımcı olabilir.
3. Karbon Kredisi Alımı: İşletmeler, emisyonları dengelemek için karbon kredisi satın alabilirler. Bu krediler, çevre dostu projelere yapılan yatırımlarla elde edilir.
4. Yeşil Sertifikalar ve Sıfır Karbon İnisiyatifleri: İşletmeler, çevresel sorumluluklarını daha iyi bir şekilde yerine getirebilmek için sıfır karbon projelerinde yer alabilir ve yeşil sertifikalar alabilirler.
5. Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönetimi: İşletmeler, tedarik zincirlerinde sera gazı emisyonlarını izlemeli ve bu süreçlerin daha sürdürülebilir hale gelmesi için çalışmalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Sera gazı emisyonu nedir? Sera gazı emisyonu, karbon dioksit, metan, azot oksitleri ve diğer sera gazlarının atmosferde salınımını ifade eder. Bu gazlar, Dünya’nın iklimini etkileyerek küresel ısınmaya neden olur.

2. İşletmeler sera gazı emisyonlarını nasıl azaltabilir? İşletmeler, enerji verimliliği projeleri, yenilenebilir enerji kullanımı, üretim süreçlerinin optimizasyonu ve karbon kredisi alımı gibi yöntemlerle sera gazı emisyonlarını azaltabilirler.

3. Türkiye sera gazı emisyonlarını nasıl azaltmayı planlıyor? Türkiye, 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefi koy

muş ve bu doğrultuda enerji dönüşümü, sürdürülebilir kalkınma stratejileri geliştirmektedir.

4. Sera gazı emisyonlarının çevreye etkisi nedir? Sera gazları, atmosferde birikerek Dünya’nın sıcaklık dengesini bozar, bu da iklim değişikliği ve olumsuz çevresel etkiler yaratır.

Sonuç

Sera gazı emisyonları, küresel iklim değişikliğinin en önemli nedenlerinden biridir ve bu sorunun çözülmesi için uluslararası işbirlikleri gereklidir. Türkiye ve dünya çapında işletmelerin, sera gazı emisyonlarını azaltmak için stratejiler geliştirmesi, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarında kritik bir rol oynamaktadır. Planetus’un sunduğu danışmanlık ve çözümler ile işletmeler, sera gazı emisyonlarını daha verimli bir şekilde yönetebilir ve küresel iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir katkı sağlayabilirler.

Kaynaklar:

• IPCC (2021). “Climate Change: The Physical Science Basis.”
• European Commission (2021). “The EU Climate Policy and Emission Reduction Targets.”
• UNFCCC (2020). “The Paris Agreement and National Contributions.”