Verimlilik Artırıcı Proje

Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) Nedir? Verimlilik Artırıcı Proje (VAP), Türkiye’de enerji verimliliğini artırmayı hedefleyen ve sanayi sektöründeki işletmelere yönelik projelerdir. Bu projeler, işletmelerin enerji tüketimini optimize ederek maliyetleri düşürmeyi ve çevresel etkileri azaltmayı amaçlar.

Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) Nedir? Başvuru Süreçleri ve Diğer Detaylar

VAP Başvuru Kriterleri ve Süreçleri

2024 yılı için Verimlilik Artırıcı Proje- VAP başvuruları, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 28 Kasım 2024 itibarıyla kabul edilmeye başlanmıştır. Başvurular, bir EVD yani Enerji Verimliliği Danışmanlık firması aracılığı ile Enerji Verimliliği ve Çevre Dairesi  Başkanlığı’na yapılmaktadır.

Sanayi Sektörü İçin Başvuru Kriterleri:

• Elektrik Enerjisi: Proje başına anlık asgari 500 kW enerji tasarrufu sağlamalıdır.
• Isı Enerjisi: Proje başına anlık asgari 750 kW enerji tasarrufu sağlamalıdır.
• Isı ve Elektrik Enerjisi Kombinasyonu: Proje başına anlık asgari 750 kW enerji tasarrufu sağlamalıdır.

Ayrıca, projelerin geri ödeme süresi 5 yıl ve altında olmalıdır.

Enerji Sektörü İçin Başvuru Kriterleri:

• Enerji Tasarrufu: Proje başına anlık asgari 1 MW enerji tasarrufu sağlamalıdır.
• Geri Ödeme Süresi: Projenin geri ödeme süresi 5 yıl ve altında olmalıdır.

Diğer Sektörler İçin Başvuru Kriterleri:

• Enerji Tasarrufu: Proje başına anlık asgari 100 kW enerji tasarrufu sağlamalıdır.
• Geri Ödeme Süresi: Projenin geri ödeme süresi 5 yıl ve altında olmalıdır.

Başvurular, Enerji Verimliliği ve Çevre Dairesi Başkanlığı’na yapılmaktadır.

Destek Oranları ve Yatırım Bedelleri

KDV hariç toplam yatırım bedeli en fazla 15 milyon Türk Lirası olan projelere, proje bedelinin en fazla %30’u hibe olarak desteklenmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. 

   Verimlilik Artırıcı Proje Nedir

   Verimlilik Artırıcı Proje – VAP projelerine kimler başvurabilir?

   • Yıllık toplam enerji tüketimleri 500 TEP (ton eşdeğeri petrol) ve üzeri olan, ticaret ve sanayi odalarına bağlı olarak faaliyet gösteren ve her türlü mal üretimi yapan endüstriyel işletmeler başvurabilir.
     Enerji Bakanlığı
2. Verimlilik Artırıcı Proje – VAP projelerinde hibe desteği ne kadar?
   • KDV hariç toplam yatırım bedeli en fazla 15 milyon Türk Lirası olan projelere, proje bedelinin en fazla %30’u hibe olarak desteklenmektedir.
     Enerji Bakanlığı
3. Verimlilik Artırıcı Proje – VAP projelerine başvuru süreci ne kadar sürer?
   • Başvuru süreci genellikle 1-2 ay sürer. Ancak başvurunun karmaşıklığına bağlı olarak bu süre uzayabilir.
4. Verimlilik Artırıcı Proje – VAP projeleri için belirlenen süre nedir?
   • Proje süresi genellikle 6 ay ile 2 yıl arasında değişmektedir.
5. Verimlilik Artırıcı Proje – VAP projesi tamamlandığında ne yapılması gerekir?
   • Proje tamamlandığında, elde edilen tasarruf ve verimlilik artışı raporlanarak Bakanlık’a sunulmalıdır.

Verimlilik Artırıcı Projeler, işletmelerin enerji verimliliğini artırmalarına ve maliyetlerini düşürmelerine yardımcı olan önemli fırsatlardır. Başvuru kriterlerine uygun projeler, devlet tarafından sağlanan hibe desteği ile finansal yükü hafifletebilir.

Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) Türkiye Tarihçesi

Türkiye’de enerji verimliliği alanında atılan adımlar, özellikle son 20 yıl içinde hız kazanmış ve Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) gibi uygulamalarla somut sonuçlar elde edilmiştir. VAP, enerji verimliliğini artırmaya yönelik sanayi ve diğer sektörlerde yapılan projelerdir ve bu projeler, çevresel etkilerin azaltılması, enerji tüketiminin optimize edilmesi ve ekonomik fayda sağlanması için önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye’de VAP uygulamalarının gelişimi, hem ulusal politikalar hem de küresel enerji verimliliği stratejileri doğrultusunda şekillenmiştir.

1. Enerji Verimliliği Kanunlarının Kabulü

Türkiye’de enerji verimliliği ve bununla ilişkili projelerle ilgili ilk adımlar 2007 yılında atılmıştır. Bu dönemde, Enerji Verimliliği Kanunu kabul edilmiştir. Bu kanun, enerji verimliliği alanında kapsamlı bir çerçeve sunarak, enerji tüketiminin verimli hale getirilmesine yönelik stratejiler geliştirmeyi amaçlamıştır.

• 2007 – Enerji Verimliliği Kanunu: Türkiye’de enerji verimliliğinin artırılması amacıyla çıkarılan 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu, enerji verimliliği konusunda yapılacak projeleri yasal çerçeveye oturtmuştur. Bu kanun, enerji tüketiminin düşürülmesi için sektör bazında yapılacak projelere teşvik sağlamaktadır. Kanun, sanayi ve ticaret gibi sektörlerde de enerji verimliliği projeleri yapmayı teşvik etmektedir.

2. VAP Uygulamasının Başlangıcı (2012)

Türkiye’de Verimlilik Artırıcı Proje uygulamaları, 2012 yılında başlamıştır. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde başlatılan bu projeler, sanayi işletmelerinin enerji tüketimini daha verimli bir hale getirmeyi hedeflemiştir. VAP, devletin sağladığı teşvikler ve finansal destekler ile enerji verimliliği sağlamak amacıyla başvurulabilen bir program olarak ortaya çıkmıştır.

• Enerji Verimliliği Destek Programı (VAP): Sanayi işletmelerinin enerji verimliliği projelerini hayata geçirebilmeleri için teşvik sağlayan bu program, ilk kez 2012 yılında Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uygulanmaya başlanmıştır. Bu projeler, işletmelerin enerji tüketimini azaltarak maliyetlerini düşürmeyi ve aynı zamanda sera gazı emisyonlarını azaltmayı amaçlamaktadır.

3. Enerji Verimliliği Strateji Belgesi (2015)

Enerji verimliliği alanındaki yol haritasını daha da netleştirmek amacıyla 2015 yılında Türkiye Enerji Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı kabul edilmiştir. Bu belgeler, Türkiye’nin 2023 yılına kadar enerji verimliliği hedeflerine ulaşmak için uygulaması gereken politikaları ve adımları içermektedir.

• Enerji Verimliliği Strateji Belgesi: Bu belge, Türkiye’nin enerji verimliliği hedeflerini, enerji yoğunluğunun düşürülmesi ve sektörlerdeki enerji verimliliğinin artırılması için yapılması gerekenleri tanımlar. VAP projeleri, bu belgenin bir parçası olarak, özellikle sanayi sektöründe önemli bir yer tutmaktadır.

4. ISO 50001 ve Enerji Yönetim Sistemi (2015)

2015 yılından itibaren ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi standardı, Türkiye’de enerji verimliliği projelerinde önemli bir rol oynamaya başlamıştır. Bu standart, işletmelerin enerji yönetimini sistematik bir şekilde ele alarak enerji verimliliğini artırmalarına yardımcı olmaktadır. VAP başvurusu yapacak işletmelerin ISO 50001 sertifikasına sahip olmaları veya başvuru sürecinde bu sisteme geçmeleri gerekmektedir.

• ISO 50001 Sertifikası: 2015’te Türkiye’de sanayi kuruluşlarının ISO 50001 sertifikasına sahip olmaları teşvik edilmiştir. Bu, enerji yönetim sistemlerinin kurulması ve işletmelerde enerji verimliliği uygulamalarının yaygınlaştırılmasına katkı sağlamıştır.

5. Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) Teşviklerinin Artması (2017-2020)

2017 yılı, Türkiye’de enerji verimliliği projeleri için teşviklerin arttığı bir dönem olmuştur. Bakanlık, VAP başvurularını artırabilmek amacıyla finansal teşvikler ve geri ödeme imkânlarını iyileştirmiştir.

• VAP Teşvik Oranı: Verimlilik Artırıcı Projelerde, yapılan yatırımların %30’a kadar olan kısmı, teşvik olarak geri alınabilir. 2020 yılında bu oranlar artırılmış ve daha fazla işletmenin proje başvurusu yapması sağlanmıştır.
• Bakanlık Destekli VAP: Bakanlık, sanayi işletmelerine özel olarak yapılan enerji verimliliği projeleri için başvuruları almış ve bu projelere önemli finansal destekler sağlamıştır. Bakanlık, VAP projelerinin etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi için danışmanlık firmaları aracılığıyla denetim ve izleme süreçlerini de başlatmıştır.

6. Enerji Verimliliği Kanunu’nda Güncellemeler ve VAP (2020-2023)

2020-2023 döneminde, enerji verimliliği konusunda daha kapsamlı düzenlemeler yapılmıştır. Enerji Verimliliği Kanunu ve VAP başvuru kriterleri sürekli olarak güncellenmiştir.

• Yasal Yükümlülükler ve Enerji Yöneticisi: 2020 yılı itibariyle, VAP projelerine başvuracak işletmelerin bir enerji yöneticisi bulundurması zorunlu hale gelmiştir. Ayrıca, başvuruların kabul edilmesi için işletmelerin ISO 50001 sertifikasına sahip olmaları, enerji verimliliği yönetim sistemi kurmuş olmaları veya bu sisteme geçiş yapmayı taahhüt etmeleri gerekmektedir.
• Bakanlık İzlemesi ve Sertifikasyon: 2020 yılından sonra Bakanlık, projelerin başvurularını daha sıkı bir şekilde izlemeye başlamış, ve başvuru yapılan projelerin teknik yeterlilikleri ile ilgili denetimler yapılmıştır.

7. VAP’ın Yükselen Popülaritesi ve Sanayiye Yansıması (2023 ve Sonrası)

2023 yılından itibaren, Türkiye’de VAP projeleri önemli bir yer tutmaya devam etmektedir. Sanayi işletmeleri, maliyetleri düşürme ve çevresel sorumluluklarını yerine getirme amacıyla VAP projelerine yoğun ilgi göstermektedir.

• Sürekli İzleme ve İzleme Süreçleri: 2023’ten sonra, Bakanlık ve denetim firmaları tarafından enerji verimliliği projelerinin sürekli olarak izlenmesi sağlanmaktadır. Enerji yöneticilerinin bu süreçteki rolü daha da önemli hale gelmiştir.
• Geri Dönüşüm ve Tasarruf: VAP projeleri, yalnızca enerji tasarrufu sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada da önemli bir araç haline gelmiştir. Yapılan projeler, işletmelere verimlilik artışı sağlamanın yanı sıra sera gazı emisyonlarını da azaltmaktadır.

Sonuç

Türkiye’de Verimlilik Artırıcı Projeler (VAP), 2012 yılından bu yana hızla gelişmiş ve enerji verimliliği alanında önemli bir araç olmuştur. Yasal düzenlemeler, teşvikler, denetimler ve izleme süreçleriyle güçlendirilen VAP uygulamaları, sanayi sektöründeki enerji tüketiminin daha verimli hale gelmesini sağlamış, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için önemli bir adım olmuştur. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, enerji verimliliği konusunda işletmelere rehberlik ederek, bu projelerin başarıyla tamamlanmasını sağlamak için çeşitli düzenlemeler yapmaktadır.